Alles over waterstof

De belofte van waterstof

Waterstof is een molecuul dat we in de wereld op veel manieren in kunnen zetten, namelijk als grondstof, als brandstof of voor energieopslag. Het kan dan ook een grote rol spelen in een duurzaam energiesysteem.

Onze collega Robbert vertelt je meer in de video of lees verderop meer over dit hernieuwbare gas.

Waterstof in ons energiesysteem

Waterstof kan in ons energiesysteem bijvoorbeeld dienen als:

Energiedrager voor onder andere auto’s en vrachtwagens;
Een brandstof voor industriële processen;
Een vervanger voor aardgas in woningen;
Energiedrager voor de import van duurzame energie uit andere landen;
Seizoensopslag van energie;
Transport van windenergie op zee naar land.

In welke mate waterstof het op al deze gebieden ingezet gaat worden, is nog niet bekend. Zeker is wel dat voor een goede energiemix waterstof essentieel gaat zijn.

Wat is waterstof?

Even terug naar wat waterstof precies is. Grofweg maken we onderscheid tussen grijze, groene en blauwe waterstof.

Grijze waterstof

Vrijwel alle waterstof die op dit moment wereldwijd wordt geproduceerd noemen we grijze waterstof. De productie gebeurt op dit moment via Steam Methane Reforming (SMR). Hier reageert hogedrukstoom met aardgas met als resultaat waterstof en het broeikasgas CO2.

Blauwe waterstof

We spreken van blauwe waterstof als de CO2 die vrijkomt in het proces van grijze waterstof, wordt afgevangen en opgeslagen.

Groene waterstof

Groene waterstof is waterstof die is geproduceerd met duurzame energie. De bekendste is elektrolyse waarbij water via groene elektriciteit wordt gesplitst in waterstof en zuurstof.

Waterstof en de energietransitie

Op dit moment van schrijven (2022) is er nog weinig duurzame waterstof beschikbaar. De techniek is echter volop in ontwikkeling. Het wordt steeds duidelijker dat waterstof een belangrijke rol heeft in het energiesysteem. Zo zijn er energievragers die geen andere betaalbare of technisch haalbare opties hebben. Denk hierbij aan de zogeheten hoge temperatuurwarmtevraag voor industriële processen, bijvoorbeeld de productie of verwerking van staal, glas, zout en chemie.

Ook in de gebouwde omgeving zijn er veel gebouwen die een hoge temperatuurvraag hebben. Hiervan kan een deel geïsoleerd worden. Een groot deel kan echter niet betaalbaar geïsoleerd worden en behoudt daarmee vraag naar een hoge temperatuurwarmte. Als er voor deze woningen geen mogelijkheid is voor een hoge temperatuurwarmtenetwerk, dan hebben deze een duurzaam gas nodig.

Het energiesysteem van 2050

Momenteel bestuderen Cogas en de andere netwerkbedrijven het energiesysteem van 2050. Uit deze studies wordt steeds duidelijker dat áls we naar een energiesysteem gaan dat volledig gebaseerd is op zon en wind, er een grote vraag is naar seizoensopslag van energie. Dit is op een dergelijke schaal dat batterijen hiervoor niet geschikt zijn en de opslag in waterstof plaatsvindt.

Waterstof waar en wanneer

Cogas verwacht dus dat in een aantal sectoren waterstof een grote rol gaat spelen. Dit betekent alleen niet dat we moeten wachten op de beschikbaarheid van waterstof. De productie van waterstof is namelijk energie-intensief en momenteel nog duur. Hoewel we verwachten dat richting 2030 de productiekosten van waterstof flink gedaald zijn, blijft het naar alle waarschijnlijkheid wel een energie-intensief productie proces. Daarom moeten we efficiënt omgaan met de productie van waterstof.

Andere alternatieven?

We zien met name een rol voor waterstof in gebieden waar het lastig of niet betaalbaar is andere alternatieven in te zetten. Dat zien we niét in nieuwe wijken of bij lage temperatuurprocessen. Wel verwachten we een rol voor woningen in dorpen, platteland en oude stadscentra. Dit zijn alleen niet de eerste wijken die verduurzaamd worden. De verwachting is op dit moment dat vanaf ongeveer 2030 de waterstofmarkt rijp is voor de grootschalige inzet in de gebouwde omgeving.

Ons netwerk en waterstof

Voor het gebruik van waterstof is een betrouwbaar netwerk essentieel. We beheren energienetten, waaronder gasnetten in negen gemeenten. Uit onderzoek van Kiwa blijkt dat deze gasnetten grotendeels geschikt zijn voor het transport van waterstof. Het grootste deel van deze netten ligt in de gebouwde omgeving.

Kansen in gebouwde omgeving?

Het is voor ons daarom essentieel om een duidelijk beeld te hebben van de kansen voor waterstof in de gebouwde omgeving. Daarom werken we aan kennis, ervaring en pilots voor waterstof in de gebouwde omgeving. We zijn betrokken bij de eerste waterstofwijk van Nederland in Hoogeveen en doen onderzoek naar waterstof in bestaande gasnetten.

Eigen verzorgingsgebied

Momenteel ligt de focus op het realiseren van een pilot in het eigen verzorgingsgebied van Cogas om de hele regio te laten leren over waterstof. We richten ons erop om komende jaren alle kennis en ervaring te ontwikkelen om inzichtelijk te krijgen waar en wanneer waterstof toegepast wordt en alle expertise te hebben voor grootschalige uitrol. Onze kwartiermeester Robbert speelt daarin een belangrijke rol. Verderop de pagina vind je zijn contactgegevens.